Ο Μάνος Χατζιδάκις, που γεννήθηκε σαν σήμερα, το 1925 , δεν ήταν μόνον ένας μεγάλος συνθέτης, ήταν και μια βαθιά φιλοσοφημένη συχνά προφητική προσωπικότητα που έλεγε δυνατά τις σκέψεις του για όλα όσα συνέβαιναν επί των ημερών του. Σκέψεις που ισχύουν και χρόνια μετά από αυτόν. Έτσι, όλοι εμείς είχαμε την τύχη όχι μόνον να μας χαρίσει σπουδαίες μουσικές και τραγούδια αλλά και τις σκέψεις του, τις απόψεις του που -αν τις καλοσκεφτούμε- ισχύουν σαν διαχρονικές αλήθειες. Με αφορμή την σημερινή 95η επέτειο από τη γέννηση του θυμόμαστε κάποια λόγια του που θα σας κάνουν να σκεφτείτε, να χαμογελάσετε, να μειδιάσετε… Για τη μουσική: Για τον ρατσισμό και τον φασισμό: Για την πολιτική και τον πολιτισμό: Για τα όνειρα: Για την παιδεία: Για τα κόμματα: «… Οι πολιτικές παρατάξεις βασίζονται πάνω σε μια φορτισμένη παρεξήγηση των μαζών. Οι μάζες νομίζουν πως εκπροσωπούνται και οι παρατάξεις με τη σειρά τους νομίζουν ότι εκπροσωπούν. Λάθος καλοπροαίρετο, που όμως δημιουργεί κακοπροαίρετες σχέσεις, που υποσκάπτουν τη δομή της πολιτείας και της προσδίδουν όψη ετοιμόρροπου νεοκλασικού μεγάρου…». Για τις προσωπικές του αξίες: «Ο,τι έχω ιερό: Να περιφρονώ τις συνήθειες των πολλών, τη λογική του κράτους και την ‹ηθική› των συγγενών μου. Να αγαπώ με πάθος τους κυνηγημένους, τους ανορθόδοξους και τους αναθεωρητές». Για τον έρωτα: “Αν ξαναρχόμουνα στον κόσμο θα ήταν για να κάνω έρωτα και για το μόνο που θα λυπηθώ όταν θα φύγω, θα ‘ναι για τον έρωτα που θα χάσω.” Για την ύπαρξη: “Τώρα που ζω με τον εαυτό μου βαθιά κι απόλυτα, θέλω να μάθω ο ίδιος ποιος υπήρξα, τι σκέφτηκα, πώς έζησα και τι είναι αυτό που συνθέτει την μελλοντική μου απουσία”. (σημείωμά του στο δίσκο «Αθανασία»)
“Στην εποχή μου τα τραγουδάκια που τραγούδαγε όλος ο κόσμος ήταν ηλίθια και εξακολουθούν να είναι ηλίθια φυσικά. Πάντα είναι ηλίθιο ένα κατασκεύασμα που προσαρμόζεται στις φωνητικές δυνατότητές μας. Το λαϊκό τραγούδι πρέπει να μας εκφράζει… Λοιπόν τα τραγουδάκια που τραγουδάει ο κόσμος είναι βιομηχανικά κατασκευάσματα.
Η μουσική χρειάζεται 3 πράγματα. Τέχνη, τεχνική και βιώματα. Χωρίς αυτά δε γίνεται να γράψεις μουσική”.
“Δεχόμαστε να ‘μαστε απάνθρωποι μπρος στους φορείς του AIDS, από άγνοια, αλλά και τόσο «ανθρώπινοι» και συγκαταβατικοί μπροστά στα ανθρωποειδή ερπετά του φασισμού, πάλι από άγνοια, αλλά κι από φόβο κι από συνήθεια.
Όταν συνηθίζεις το τέρας, αρχίζεις να του μοιάζεις.
Ο φασισμός στις μέρες μας φανερώνεται με δυο μορφές. Ή προκλητικός, με το πρόσχημα αντιδράσεως σε πολιτικά ή κοινωνικά γεγονότα που δεν ευνοούν την περίπτωσή τους ή παθητικός μες στον οποίο κυριαρχεί ο φόβος για ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Ανοχή και παθητικότητα λοιπόν. Κι έτσι εδραιώνεται η πρόκληση. Με την ανοχή των πολλών”.
Δύο είναι οι εχθροί της πολιτικής και του πολιτισμού: ο λαϊκισμός και ο ελιτισμός
“Ποτέ δεν πρόκειται να τελειώσει η ανθρώπινη περιπέτεια αλλά και η ανθρώπινη ευπιστία. Πάντα ο άνθρωπος θα πιστεύει πως τα όνειρά του θα δικαιωθούν. Αλλά και πάντα θα αγνοεί πως ο ίδιος καταστρέφει τα όνειρά του με το να ξυπνά κάθε πρωί. Κάθε πρωί κι όχι για πάντα, μια και μόνη φορά”.
“Και πρώτα απ’ όλα τι εννοούμε λέγοντας παιδεία; Την πληροφορία, την τεχνική, το δίπλωμα εξειδίκευσης που εξασφαλίζει γάμο, αυτοκίνητο κι ακίνητο, με πληρωμή την πλήρη υποταγή του εξασφαλισθέντος ή την πνευματική και ψυχική διάπλαση ενός ελεύθερου ανθρώπου, με τεχνική αναθεώρησης κι ονειρικής δομής, με αγωνία απελευθέρωσης και με διαθέσεις μιας ιπτάμενης φυγής προς τ’ άστρα;
Η μόνη αντιβίωση για την καταπολέμηση του κτήνους που περιέχουμε είναι η Παιδεία”.
