Ένα γεγονός τραγικό ή γελοίο; Η κοινωνία
Ευγένιος Ιονέσκο: Για το θέατρο, την κοινωνία, το γέλιο, τη φαντασία και τον «Ρινόκερο»

Στον «Ρινόκερο» ο Ιονέσκο εκφράζει όλη την αγωνία του για την πορεία και την μετάλλαξη του ανθρώπινου είδους σε φανατικά, επιθετικά όντα, σε βίαια όργανα μιας ολοκληρωτικής εξουσίας που έχοντας αναπτύξει ως υπέρτατη κοινωνική συμπεριφορά το «ένστικτο της αγέλης» μεταμορφώνει τους ανθρώπους σε άβουλα και καταστροφικά πλάσματα που εκμηδενίζουν και σκοτώνουν το όνειρο για μια κοινωνία ελεύθερη και δημιουργική.

Οι κάτοικοι μιας πόλης μεταμορφώνονται σε ρινόκερους. Τελικά ο μόνος που δεν υποκύπτει σε αυτή τη μαζική μεταμόρφωση είναι ο Μπερανζέ. Μια πανανθρώπινη μορφή που υπερασπίζεται με πάθος τον πολιτισμό, την επιθυμία για ελευθερία και το δικαίωμα του να είναι διαφορετικός.

Όπως σημειώνει ο ίδιος ο Ιονέσκο, o «Ρινόκερος» ένα έργο που αντιτίθεται σε κάθε μαζική υστερία, σε κάθε επιδημία που καλύπτεται κάτω από τον μανδύα της λογικής και των ιδεών. Είναι ένα έργο που αποκαλύπτει τις κοινωνικές αρρώστιες που με άλλοθι τις ιδεολογίες μεταμορφώνουν τον άνθρωπο σε επιθετικό ζώο.

Καμία κοινωνία δεν κατάφερε να διώξει την μελαγχολία μας. Κανένα πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να μας απελευθερώσει από την οδύνη της ζωής,τον φόβο του θανάτου, την δίψα μας για τελειότητα, την απληστία μας για υλικά αγαθά και την ανάγκη να εκλογικεύουμε τα πάντα.

Πώς να αποδείξεις ένα νόημα εκεί που δεν βρίσκεις κανένα; Πώς να αποδεχτείς την «τάξη» όταν αυτή είναι συνώνυμη με την αγριάδα;

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

Στα έργα μου προσπάθησα να κάνω ορατά αυτά που κρυβόταν βαθιά μέσα μου: τον φόβο, την μετάνοια, τις τύψεις, την αποξένωση και την μοναξιά.
Να παίξω με τις λέξεις.
Να προεκτείνω την γλώσσα του θεάτρου.

ΤΟ ΓΕΛΙΟ

Μόνο το γέλιο δεν σέβεται κανένα ταμπού. Μόνο το γέλιο αναχαιτίζει την δημιουργία μιας κατάστασης ολοκληρωτισμού. Μόνο το κωμικό μπορεί να μας δώσει δύναμη να αντέξουμε την τραγωδία της ύπαρξης.

Η ΦΑΝΤΑΣΙΑ

Η αληθινή φύση των πραγμάτων, η αλήθεια, μόνο στην φαντασία μπορεί να μας αποκαλυφθεί. Μια φαντασία που είναι πιο ρεαλιστική από τους ρεαλισμούς.

Ο ΡΙΝΟΚΕΡΟΣ

Ο «Ρινόκερος» είναι ένα έργο που αντιτίθεται σε κάθε μαζική υστερία, σε κάθε επιδημία που καλύπτεται κάτω από τον μανδύα της λογικής και των ιδεών. Είναι ένα έργο που αποκαλύπτει τις κοινωνικές αρρώστιες που με άλλοθι τις ιδεολογίες μεταμορφώνουν τον άνθρωπο σε επιθετικό ζώο. Που τον αποκτηνώνουν και ύστερα τον εγκαταλείπουν σκλάβο του συστήματος.

Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ

Στην πορεία της ζωής μου πάντα μου έκανε μεγάλη εντύπωση αυτό που θα μπορούσε κανείς να ονομάσει «ρεύμα της κοινής γνώμης. Είχα μείνει κατάπληκτος με την αστραπιαία εξάπλωση του. Οι άνθρωποι αφήνουν ξαφνικά τον εαυτό τους να κατακτηθεί από ένα καινούργιο δόγμα, ένα κοινωνικό ρεύμα, μια μόδα, έναν φανατικό τρόπο σκέψης. Σε τέτοιες στιγμές γινόμαστε μάρτυρες μιας αληθινής πνευματικής μεταβολής.

Δεν ξέρω αν το έχετε προσέξε, μα όταν οι άνθρωποι δεν συμφωνούν με την γνώμη σας, όταν δεν μπορείτε πια να γίνετε κατανοητός στους άλλους, έχετε την εντύπωση πως αντιμετωπίζετε τέρατα-ρινόκερους για παράδειγμα.

Διαθέτουν ένα μίγμα ειλικρίνειας και θηριωδίας που τους επιτρέπει να σας σκοτώσουν με ήσυχη τη συνείδηση. Κι η ιστορία μας έχει αποδείξει τα τελευταία χρόνια ότι οι άνθρωποι που μεταμορφώνονται έτσι, όχι μόνο μοιάζουν με ρινόκερους, αλλά πραγματικά γίνονται ρινόκεροι.

Συντελεστές:

Σκηνοθεσία/Απόδοση κειμένου: Γιάννης Κακλέας
Σκηνικά: Σάκης Μπιρμπίλης, Γιάννης Κακλέας
Κοστούμια: Μαρία Καραπούλιου
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Κινησιολογία: Αγγελική Τρομπούκη
Σχεδιασμός βίντεο: Στάθης Αθανασίου
Βοηθός σκηνοθέτη: Άρης Κακλέας

Παίζουν: Άρης Σερβετάλης, Στέλιος Ιακωβίδης, Ροζαλία Κυρίου, Θάνος Μπίρκος, Πάνος Παπαδόπουλος, Αγγελική Τρομπούκη, Κωστής Μπούντας, Αναστασία Στυλιανίδη

Παραγωγή: ΑΜ ΤΕΧΝΗΧΩΡΟΣ ΕΕ

Διαβάστε επίσης:

O Άρης Σερβετάλης και ο σουρεαλιστικός «Ρινόκερος»