10 + 1 τραγούδια που έκοψε η λογοκρισία της χούντας

Την αποφράδα 21η Απριλίου του 1967 η χώρα βρέθηκε πραξικοπηματικά κάτω από το καθεστώς των συνταγματαρχών. Λίγες μέρες μετά η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη απαγορεύθηκε με το υπ’ αριθμ. 13/1-6-1967 ειδικό διάταγμα του αρχηγού του επιτελείου του ελληνικού στρατού Οδυσσέα Αγγελή.

Από τη λογοκρισία της χούντας όμως, δεν ταλαιπωρήθηκε μόνο ο Μίκης Θεοδωράκης. Δεκάδες ήταν τα τραγούδια που κυκλοφόρησαν πριν την επιβολή της δικτατορίας και στη συνέχεια λογοκρίθηκαν και αποσύρθηκαν από την αγορά ή κάποια άλλα στα οποία η επιτροπή λογοκρισίας επέβαλλε την τροποποίηση των στίχων, προκειμένου να φτάσουν στα studio ηχογράφησης. Μαζί με όλα αυτά, υπήρχαν βεβαίως και τα τραγούδια, που, ενώ δημιουργήθηκαν στην επταετία, ηχογραφήθηκαν στη μεταπολίτευση, γιατί απλούστατα, ήταν αδύνατο να κυκλοφορήσουν…

Με αφορμή λοιπόν τη σημερινή μαύρη επέτειο, διάλεξα 10 + 1 τραγούδια που ηχογραφήθηκαν και κυκλοφόρησαν πριν ή κατά τη διάρκεια της επταετίας 1967 – 1974, λογοκρίθηκαν, αποσύρθηκαν και επανατέθηκαν στην κυκλοφορία στην αρχική τους ηχογράφηση, πολλά χρόνια μετά. Τέσσερα από αυτά ηχογραφήθηκαν ξανά στα χρόνια της δικτατορίας, αλλά με τροποποιημένους «ακίνδυνους» στίχους…

Πάει ο καιρός

(Μάνος Χατζιδάκις – Νίκος Γκάτσος)
Τραγουδά ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Το τραγούδι κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών το 1965. Δυο χρόνια μετά, αντιμετώπισε περιπέτειες από τη λογοκρισία της χούντας κι έτσι το 1971, με νέους στίχους του Νίκου Γκάτσου και τίτλο «Πρωτομηνιά» ηχογραφήθηκε από τον Μανώλη Μητσιά για το δίσκο «Της Γης το χρυσάφι».

Ο μπάρμπα Θάνος

(Σταύρος Κουγιουμτζής – Κώστας Βάρναλης)
Τραγουδά ο Χριστόφορος (Λυπηρίδης). Ηχογραφήθηκε το 1966 και κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών, προκαλώντας λίγο καιρό μετά τις αντιδράσεις του «καθεστώτος», λόγω των αριστερών φρονημάτων του ποιητή. Το 1971 με την ίδια μελωδία, αλλά με καινούργιους στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, ηχογραφήθηκε με ερμηνευτή τον Γιάννη Καλατζή και τίτλο «Με τους καημούς δεν βρίσκεις άκρη».

Χαράματα

(Γιάννης Μαρκόπουλος – Μέντης Μποσταντζόγλου ή Μποστ)
Τραγουδά ο Γιάννης Πουλόπουλος. Τραγούδι του 1966 που ακούστηκε από τον Πουλόπουλο στην ταινία του Γιώργου Σκαλενάκη «Ντάμα Σπαθί» με την Έλενα Ναθαναήλ και τον Σπύρο Φωκά. Το τραγούδι κυκλοφόρησε σε 45άρι με τη φωνή του Πουλόπουλου, και συμπεριλήφθηκε στον πρώτο μεγάλο δίσκο του ερμηνευτή. Ηχογραφήθηκε παράλληλα και από τον Πάνο Τζανετή. Οι λογοκριτές όμως είχαν άλλη άποψη, ο δίσκος του Πουλόπουλου αποσύρθηκε από την κυκλοφορία και τη θέση του τραγουδιού πήρε το «Καράβια αλήτες» των Μάνου Λοΐζου – Φώντα Λάδη.

Προσμονή

(Βασίλης Αρχιτεκτονίδης – Παναγιώτης Καλαποθαράκος)
Τραγουδά ο Γιώργος Νταλάρας. Πρόκειται για την πρώτη ηχογράφηση του ερμηνευτή που κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών το 1967 από τη μικρή εταιρεία «Αυλός», λογοκρίθηκε, αποσύρθηκε από την κυκλοφορία και το 1993 συμπεριλήφθηκε στη συλλογή «Για τα τραγούδια κι εγώ φταίω».

Χαμένη Πασχαλιά

(Βασίλης Κουμπής – Δημήτρης Ιατρόπουλος)
Τραγουδά ο Δημήτρης Μητροπάνος. Πρόκειται για την πρώτη ηχογράφηση του Μητροπάνου που κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών το 1967, λογοκρίθηκε, αποσύρθηκε κι αυτό από την κυκλοφορία και το 1982 συμπεριλήφθηκε στη συλλογή «15 χασάπικα».

Θα κλείσω τα μάτια

(Άκης Πάνου)
Τραγουδούν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και η Χαρούλα Λαμπράκη. Ηχογραφήθηκε το 1967 και κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών. Λίγες μέρες μετά λογοκρίθηκε και απαγορεύθηκε η μετάδοσή του από το ραδιόφωνο. Το 1971 ο Άκης Πάνου το ηχογράφησε ξανά με διαφορετικούς, ερωτικούς στίχους με την Βίκυ Μοσχολιού.

Ξεγυμνώστε τα σπαθιά

(Γιάννης Μαρκόπουλος – Λευτέρης Παπαδόπουλος)
Το τραγούδι ακούστηκε το 1967 από τον Γιάννη Πουλόπουλο στην ταινία του Ερρίκου Ανδρέου «Εκείνος κι εκείνη» με την Τζένη Καρέζη και τον Φαίδωνα Γεωργίτση. Ηχογραφήθηκε, χωρίς καμία τύχη, για τη δισκογραφία με τον Πάνο Τζανετή. Το 1988 η εκτέλεση με τον Πουλόπουλο εκδόθηκε στη συλλογή τραγουδιών «Ο Γιάννης Μαρκόπουλος στον ελληνικό κινηματογράφο».

Μια νύχτα στα Μεσόγεια

(Γιάννης Μαρκόπουλος – Κ.Χ. Μύρης ή Γεωργουσόπουλος)
Προλογίζει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος και τραγουδά ο Γιάννης Μαρκόπουλος. Τραγούδι που ενώ γράφτηκε για να μπει στο «Χρονικό» που κυκλοφόρησε το 1970, κόπηκε από τη λογοκρισία της εποχής. Ακούστηκε στα χρόνια του ΄90 από το συνθέτη του, σε τηλεοπτική εκπομπή του Νάσου Αθανασίου στο Mega, ενώ το 1999 συμπεριλήφθηκε στην επανέκδοση του «Χρονικού».

Ο μπάρμπα Γιώργος

(Μίμης Πλέσσας – Κώστας Βίρβος)
Τραγουδά ο Γιώργος Νταλάρας και χορωδία. Από το μεγάλο δίσκο «Ζει;» που κυκλοφόρησε το 1971 και λογοκρίθηκε εξ’ ολοκλήρου, λόγω των στίχων του συγκεκριμένου αλλά και άλλων τραγουδιών.

Ο δραγουμάνος του βεζύρη

(Λουκιανός Κηλαηδόνης – Λευτέρης Παπαδόπουλος)
Τραγουδά ο Μανώλης Μητσιάς. Κυκλοφόρησε το 1972 σε δίσκο 45 στροφών, καθώς και στο δεύτερο προσωπικό δίσκο του ερμηνευτή και αντιμετώπισε περιπέτειες με τη λογοκρισία.

Γιορτή ζεϊμπέκηδων

(Απόστολος Καλδάρας – Πυθαγόρας)
Τραγουδά ο Γιώργος Νταλάρας. Συμπεριλήφθηκε το 1972 στο μεγάλο δίσκο «Μικρά Ασία», λογοκρίθηκε και ξαναηχογραφήθηκε χωρίς το δεύτερο μέρος της 2ης στροφής («Κράτα ρε καρδιά λένε τα παιδιά, μέχρι να λευτερωθούμε απ’ τον κεχαγιά»).